Weidevogels 2023
De Scholekster : Vogel van het jaar 2023
De scholekster is de enige weidevogel, die ook op daken broedt. In de traditionele broedgebieden gaan de aantallen scholeksters hard achteruit, maar in de stad doen ze het beter. In agrarische gebieden waar aan intensieve weidevogelbescherming wordt gedaan, doen de scholeksters het nog wél goed.
De scholekster eet wormen en emelten, broedt april-juni, legt 3-4 eieren en heeft maar 1 legsel.
Buiten het broedseizoen overwinteren alle scholeksters langs de kust. Ze broeden in agrarische gebieden op de grond, maar in de stad en op industrieterreinen op platte daken.
Het nest wordt spaarzaam bekleed met wat steentjes of stro. Het mannetje draait een aantal kuiltjes en het vrouwtje kiest vervolgens in welke nest ze de eieren legt. Het broeden wordt eerlijk tussen de twee ouders verdeeld en na 27 dagen kruipen de kleine scholeksters uit het ei. Dezelfde dag nog verlaten ze het nest en gaan ze aan de wandel, maar ze worden nog lang gevoerd door de ouders. In tegenstelling tot bijvoorbeeld kieviten zijn scholeksters weidevogels die hun jongen voeren. Dat is nodig ook, want ze broeden steeds vaker op daken en op het dak is vaak niks te eten te vinden. De ouders halen de wormen en emelten uit de bermen en grasvelden om het gebouw en voeren de jongen op het dak.
Een scholekster – ook wel “bonte piet” genoemd – is een stevig gebouwde, zwart-witte steltlopers. De snavel van de scholekster slijt hard, maar groeit ook hard. Hij kan veranderen van vorm door het voedsel. Zo wordt de snavel puntiger als een scholekster in de zomer naar emelten en wormen prikt, maar in de winter eten veel scholeksters schelpdieren als kokkels. En dan wordt de snavel stomper, omdat ze hem gebruiken als beitel.
De scholekster is ook bekend vanwege zijn verdediging van het nest. Wanneer een roofdier het nest nadert, doet de scholekster zich voor alsof hij kreupel is om de belagers van het nest weg te lokken. Eenmaal op enige afstand van het nest vliegt hij weg.
Een scholeksters kan makkelijk 30 jaar oud worden; in Nederland werd een exemplaar aangetroffen van 46 jaar oud.
Weidevogelbescherming 2023
Ondanks dat we eerst een zeer nat voorjaar hadden, dat ideaal voor weidevogels zou moeten zijn, zien we dat het aantal weidevogels wat tot broeden komt steeds minder wordt.
Waar het aan ligt is moeilijk te zeggen: ligt het aan de vogelgriep, aan slechte overwintering in Afrika of aan het slechte weer tijdens de vogeltrek.
We zien dit ook bij andere weidevogelgroepen in Brabant en dat de gebieden langs de grote rivieren meer kansen bieden voor de weidevogels.
Aan grondeigenaren kunnen we alleen maar zeggen, dat erdoor jullie goed wordt meegewerkt om de weidevogels een kans te geven om tot voortplanting te komen.
De vogels komen wel in groepen aan, maar trekken toch naar andere gebieden en op een of andere manier maken ze geen legsels. Ondanks de terugloop doen we er samen alles aan om de populatie verder te laten groeien in de toekomst.
Onderstaand de resultaten van 2023 :
| Vogelsoort | Legsels | Legsels uit |
| Kievit | 1 | 1 |
| Scholekster | 2 | `2 |
| Gele kwikstaart | 0 | 0 |
| Patrijs | 0 | 0 |
| Fazant | 0 | 0 |
| Wulp | 0 | 0 |
Meerjarenoverzicht aantal legsels weidevogels
| Soort | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| Kievit | 19 | 39 | 35 | 34 | 18 | 28 | 21 | 15 | 21 | 12 | 4 | 1 |
| Wulp | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Scholekster | 1 | 3 | 2 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 2 | 2 | 1 | 2 |
| Patrijs | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | 0 | 0 | 0 |
| Gele kwikstaart | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fazant | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Weidevogelbescherming 2019
De wulp: Vogel van het jaar 2019
Hij is nog niet zo bekend als de roodborst: de wulp. Dat zou best wel mogen veranderen, want deze vriendelijke kromsnavel is het meer dan waard. En waarom is die snavel eigenlijk krom?
De wulp is onze grootste steltloper met de langste snavel, die wel 20 jaar oud kan worden. Jammer genoeg zit hij ernstig in de achteruit en staat voor het eerst op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. Om deze vriendelijke kromsnavel beter te leren kennen en beter te beschermen, is 2019 uitgeroepen tot Jaar van de Wulp.
Voor een niet-tuinvogel is de wulp zo heerlijk herkenbaar. Lekker groot staan ze op een graslandje en laten zich uitgebreid bekijken. De wulp heeft als enige zo’n rare snavel – lang en krom met de punt naar beneden – dus er is geen verwarring mogelijk met welke soort dan ook, behalve de regenwulp, maar dat is tenslotte ook een wulp.
Waarom hebben wulpen zo’n snavel? Een voordeel is dat de wulp zijn snavel ver voor zich uit de grond in kan steken, voordat de wormen zijn voetstappen horen. Verder kan zijn snavel de ondergrondse wormengangetjes goed volgen en kan hij ’s winters nog steeds bij de wormen, als ze diep de grond in kruipen. Ook handig is, dat die kromme snavel lange wormen beter loodrecht de grond uit kan trekken, zodat ze niet breken en dus een groter hapje zijn.
Nou eet de wulp niet alleen wormen, maar ook insecten en ‘s winters langs de kust schelpdieren en krabbetjes. Hoe groter hoe beter. En ook daar komt die snavel goed van pas, want daarmee kan hij diep ingegraven prooien pakken, zoals zeeduizendpoten, strandgapers en platte slijkgapers.
Maar waarom hebben dan niet meer vogels lange kromme snavels? Omdat het ook nadelen heeft. Zo’n snavel is bijvoorbeeld breekbaar door de lengte en vorm en daarom van binnen verdikt. Gevolg is, dat een wulpentong niet lang is, want dat past niet. Om te eten moet de wulp dus zijn snavel uit de grond halen en de prooi achterin zijn keel gooien. Dat is minder efficiënt, dan de prooi met je tong naar binnen werken, terwijl je snavel nog in de grond steekt. Bij de specifieke levenswijze van de wulp wegen de voordelen echter op tegen de nadelen en bij andere vogels blijkbaar niet.
Die snavelvorm is zo specifiek, dat de wulp er waarschijnlijk zelfs zijn naam aan dankt. Zijn wetenschappelijke naam Numeniini betekent in het Grieks zoiets als ‘sikkelmaan’ . En een sikkelmaan heeft dezelfde vorm als de snavel van de wulp. De Nederlandse naam ‘wulp’ zou van het oud-Germaanse ‘hwelfan’ (krommen) afstammen en dus ook weer naar zijn snavel verwijzen.
In de winter is de wulp vooral te zien in het Waddengebied en langs de grote rivieren. Broeden doen ze vooral in Oost- en Noord-Nederland op het boerenland, maar ook wel op de Waddeneilanden.
Weidevogels 2019:
In 2019 is het aantal kieviten behoorlijk afgenomen. Dit kan aan de droogte of aan de geteelde gewassen liggen. Eén vrijwilliger had zelfs geen een nest gevonden. Dit jaar hadden we wel 2 nesten van de patrijs en één van de scholekster.
Verder hadden we na 8 jaar en uitgerekend in het jaar van de wulp weer een wulpennest met 4 eieren. We hebben het nest goed beschermd bij werkzaamheden zoals beregenen, bemesten en maaien, maar net op de dag, dat de eieren uit moesten komen, was het mis. Wulp en eieren/jongen waren nergens meer te bekennen en wat er precies gebeurd is, is onbekend. Vermoedelijk predatie.
Onderstaand de resultaten van 2019 :
| Vogelsoort | Legsels | Legsels uit |
| Kievit | 15 | 13 |
| Scholekster | 1 | 1 |
| Gele kwikstaart | 0 | 0 |
| Patrijs | 2 | 2 |
| Fazant | 0 | 0 |
| Wulp | 1 | 0 |
| Soort | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| Kievit | 28 | 16 | 27 | 29 | 19 | 39 | 35 | 34 | 18 | 28 | 21 | 15 |
| Wulp | 0 | 2 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Scholekster | 4 | 1 | 3 | 4 | 1 | 3 | 2 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Patrijs | 1 | 3 | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Gele kwikstaart | 1 | 1 | 2 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fazant | 2 | 1 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |